Böyük məhəbbət hekayələrini nümunə gətirmək istəsəniz Məhəmməd peyğəmbər (s) və Xədicə, peyğəmbər (s) və onun sevimli arvadı Aişə, Əli və Fatimədən danışarsınız; kinolardan və ədəbiyyatdan… Read More »Rutla Boazın əlahiddə məhəbbət hekayəsi
Biz İsraillilərin tarixində gördük ki, b.e. 70-ci ilində onlar Vəd Olunmuş Torpaqdan sürgün olundular və bütün dünyada yaşayan millətlər arasında qərib kimi yaşadılar. Təxminən 2000 il ərzində İsraillilər belə yaşadılar. Müxtəlif xalqlar arasında yaşayarkən vaxtaşırı kəskin təqib olunurdular. Xüsusilə bu, xristian olan Avropada baş verdi. Avropanın Qərbindən başlayaraq İspaniyadan Rusiyaya qədər İsraillilər çox vaxt təhlükədə yaşayırdılar. Musanın lənət sözləri yerinə yetdi:
“Bu millətlər arasında nə sülhünüz, nə də rahatlığınız olacaq. Rəbb sizə orada ürəkqopması, ümidsizlik, gözləməkdən yorulan gözlər verəcək”
Qanunun Təkrarı 28:65
Növbəti zaman xətti bu 2000 illik zamanı göstərir. İsraillilərin bu tarixi Müqəddəs Kitabın dövründən başlayır və qırmızı rənglə qeyd edilir.
Öz tarixlərində yaşadıqları iki sürgün zamanı İsraillilərin nələrdən keçdiyini aydın görə bilərsiniz. İkinci sürgün dövrü birinci sürgün dövründən daha uzundur (birincisi b.e.ə. 600 – 530-cu illərdə id).
Məni təəccübləndirən odur ki, İsraillilərin yeri olmasa da, eləcə də, sayca böyük millət olmasalar da (təqiblərdə ölüm səbəbi də əhəmiyyət kəsb edir), onlar 2000 illik müddət ərzində öz mədəniyyətlərini itirmədilər. Bu, çox qəribədir. Musanın (s) birinci nümunəsində qeyd etdiyimiz kimi, Tövratda Vəd Olunmuş Torpaqda yaşayan xalqların adları çəkilir:
“Mən ona görə gəldim ki, onları Misirlilərin əlindən qurtarıb bu ölkədən çıxarım və geniş, nemətli bir diyara, süd və bal axan torpağa – Kənanlıların, Xetlilərin, Emorluların, Perizlilərin, Xivlilərin və Yevusluların ölkəsinə aparım”
Çıxış 3:8
Xeyir-dua və lənətlər verilən zamanda da yaşayan xalqların adları verilir:
“Allahınız Rəbb sizi gedəcəyiniz torpağa aparır. Siz oranı mülk olaraq alacaqsınız. O sizin önünüzdən bir çox milləti – Xetliləri, Qirqaşlıları, Emorluları, Kənanlıları, Perizliləri, Xivliləri, Yevusluları – sizdən xeyli çox, xeyli qüvvətli yeddi milləti qovacaq”
Qanunun Təkrarı 7:1
Bu xalqlardan hansı bu gün mövcuddur, öz mədəniyyətini və dilini qoruyub-saxladı? Yox, onlar çoxdan yox olublar. Qədim tarixdən biz yalnız Qirqaşlılarla tanışıq. Böyük Babil, Fars, Yunan və daha sonra Roma kimi böyük İmperiyalar bu millətləri əsarətə alanda onlar çox tez öz dillərini və millətlərini itirdilər. Mən Kanadada yaşayıram və bütün dünyadan gələn immiqrantları görürəm. Üçüncü nəsildən sonra köçdüyü ölkədən nə mədəniyyət, nə də dil qalır. Mən özüm İsveçdən Kanadaya gənc ikən köçmüşəm. Oğlum İsveç dilində danışmır. Bacı-qardaşlarımın da uşaqları İsveç dilində danışmırlar. Ulu babalarımızdan bizdə olan İsveç milli mənsubiyyəti Kanadada yox olub gedir. Bu, bütün immiqrantlarda belədir. Çin, Yapon, Koreya, İran, Şimali Amerika, Afrika və ya Avropa ölkələrindən köçdükləri fərq etmir. Üç nəsildən sonra yox olub gedir.
Beləliklə, maraqlıdır ki, belə düşmənçilik içində yaşayan, əsrlər boyu bir yerdən o biri yerə köçməyə məcbur olan İsraillilərin dünyada sayı 15 milyondan çox olmadığı halda, 2000 il ərzində öz milli mənsubiyyətini – dinini, mədəniyyətini və dilini itirmədilər.
Yəhudilərə qarşı təqiblər çox gücləndi. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Nasist Almaniyada Hitler Avropada yaşayan bütün yəhudilərin kökünü kəsmək qərarına gəldi. Demək olar ki, o, qaz sobaları sayəsində buna nail oldu. Hərçənd, müharibədə məğlub olduğu üçün yəhudilərin qalığı xilas oldu.
Daha sonra, 1948-ci ildə yəhudilər BMT-nin qərarı ilə müasir İsrail dövləti yaratdı. Artıq qeyd etdiyimiz kimi, təəccüblü haldır ki, bu qədər il keçəndən sonra özlərini hələ də yəhudi adlandıran adamlar tapıldı. Lakin 3500 il əvvəl Musanın yazdığı sözlər həyata keçdi: vədi qəbul edəcək bir qalıq saxlanıldı. Beləliklə, uzun müddət sürgündə olmalarına baxmayaraq, onlar bir xalq olaraq qaldılar.
“Allahınız Rəbb sizə rəhm edib əsirlikdən geri qaytaracaq, sizi yenidən səpələdiyi bütün xalqların arasından toplayacaq”
Qanunun Təkrarı 30:3-4
Bu, doğrudan da, bir Əlamətdir: Allah Öz Sözünü yerinə yetirir.
Bu gün bütün bu müasir hadisələr çox ziddiyyətlidir. Demək olar ki, müasir dünyada baş vermiş heç bir hadisə İsrailin yenidən qurulması və İsraillilərin qayıtması qədər ziddiyyətli deyil. Bu, hər gün baş verir: bütün dünyada yaşayan millətlərin arasında minilliklər ərzində sürgündə yaşayan yəhudilər öz Torpağına qayıdırlar. Aydındır ki, müasir yəhudilər dindar deyil – əksəriyyəti dindən çox uzaq və ya ateistdirlər. Bu, Hitlerin, demək olar ki, uğurlu soyqırımı nəticəsində baş verdi. Demək olmaz ki, yəhudilər düzgün hərəkət edirlər. Qəribə məsələ lənətlər siyahısının sonunda Musanın yazdığının yerinə yetməsidir. Bunlar hələ də, yerinə yetirlər. Nə üçün? Bu, nə deməkdir? Onların Məsihi rədd etdikləri halda bu necə mümkündür? Bunlar vacib suallardır. Bu suallara bütün cavabları Tövrat və Zəburda tapmaq olar. Peyğəmbərliklər bizim faydamız üçün yazılıb. Bunların hamısı Mühakimə Günü üzə çıxacaq, çünki həm yəhudilər, həm də qeyri-yəhudilər – bütün insanlar Allah qarşısında eynidir. Ən azı, biz peyğəmbərlərin yazdıqlarını bilməliyik ki, bütün Yazılardan bir nəticə çıxara bilək. Biz Zəbur Kitabını tədqiq edərək davam edirik və sual veririk: “Nə üçün yəhudilər Məsihi rədd etdilər?”
İsrail xalqının tarixini izləməyi asanlaşdırmaq üçün tarixlərini izah edən bir sıra vaxt qurmaq fikrindəyəm. İsraillilərin tarixinə İsa əl Məsih (ə.s) -ın dövrünə qədər ən çox tanıan peyğəmbərləri qrafiki qoyduqdan başlayırıq.
Müqəddəs Kitabın böyük peyğəmbərləri
Burada Qərbi təqvim istifadə olunur (yadda saxlayın ki, bunların hamısı b.e.ə. və ya b.e. aiddir). Göy xəttin uzunluğu peyğəmbərin yaşadığı həyatın uzunluğunu göstərir. İbrahim və Musa (s) böyük peyğəmbərlərdir və biz artıq onların Əlamətlərinə nəzər saldıq. Davud (s) böyük peyğəmbər hesab olunur, çünki o, Zəburu başladı və Yerusəlimdə yaşayan sülalənin birinci padşahı idi. İsa Məsih (s) böyük peyğəmbərdir, çünki İncil bütövlüklə Ona həsr olunub.
Yaşıl xətt ilə qeyd olunan müddətdə İsrail xalqı qul əsarəti altında Misirdə yaşayıb.
Fironun qul əsarəti altında Misirdəki həyat
Tarixin bu hissəsi İbrahimin (s) nəticəsi Yusifin xalqı Misirə aparmasından başlayır. Lakin daha sonra xalq orada qul əsarətinə düşür. Musa (s) Pasxa günündə İsrailliləri Misirdən çıxarır.
Beləliklə, sarı xətt ilə qeyd olunan Musanın (s) dövründə İsraillilərin tarixi dəyişir.
Vəd olunmuş torpaqda həyat – hələ ki, Yerusəlimdə padşah yoxdur
Onlar İsrailin torpağında (və ya Fələstində) yaşayırdılar. Musa (s) onlara xeyir-dua və lənətlər oxuyur, sonra vəfat edir. Xəttin rəngi yaşıldan sarıya dəyişir. Beləliklə, bir neçə yüz il ərzində İsraillilər İbrahimin birinci nümunəsində təsvir edilən Vəd Olunmuş Torpaqda yaşadılar. Hərçənd bu vaxt onların padşahı və paytaxt şəhəri Yerusəlimi də olmayıb. O zaman Yerusəlim başqa xalqlara məxsus idi.
Hərçənd, b.e.ə. 1000-ci ildə Davudun gəlişi ilə İsraillilərin vəziyyəti dəyişir.
Davud Yerusəlim şəhərindən padşahlıq edir
Davud (s) Yerusəlimi ələ keçirərək onu paytaxt şəhəri edir. Burada padşahın sarayı tikilir, Şamuel (s) peyğəmbər Davudu padşah təyin edir. Davudun oğlu Süleyman da öz müdrikliyi ilə məşhur olur və Davuddan sonra padşah olur. Süleyman Yerusəlimdə Rəbb üçün gözəl məbəd tikir. Davudun nəsli 400 il ərzində padşahlıq edir. Bu dövr zaman xəttində mavi rəng ilə qeyd olunur (b.e.ə. 1000 – 600). Bu, İsraillilərin izzətli vaxtı olub; onlar vəd olunmuş xeyir-duaları yaşamağa başladılar. Onlar dünyada qüvvətli padşahlıq, qabaqcıl cəmiyyət idi, onların mənəviyyatı, Məbədi var idi; bu dövrdə bir çox peyğəmbər Allahın Sözünü bəyan edirdi. Bunlar Davudun başladığı Zəbur kitabında qeyd olunur. Çox sayda peyğəmbərlərin göndərilməsinin səbəbi bundan ibarət idi ki, İsraillilər getdikcə korlanır, bütlərə sitayiş edir və On Əmrə itaət etmirdilər. Buna görə də Allah onlara xəbərdarlıq etmək üçün peyğəmbərlər göndərirdi, onlara Musanın lənətlərini xatırladırdı. Lakin İsraillilər qulaq asmırdılar.
Nəhayət, b.e.ə. 600-cü ildə xalqın üzərinə lənət gəldi. Babilin qüdrətli padşahı Navuxodonosor gəldi və Musanın peyğəmbərlik etdiyi kimi lənətlər həyata keçdi:
“Rəbb uzaqdan, dünyanın ucqarlarından bir milləti – dilini başa düşmədiyiniz bir milləti qartal kimi üzərinizə şığıdacaq. Bu elə sərt sifətli bir millətdir ki, nə qocaların şəxsiyyətinə hörməti var, nə də uşaqlara rəhmi gəlir. Bu millət sizi həlak edənə qədər heyvanlarınızın balalarını, torpağınızın məhsulunu yeyib qurtaracaq, sizin üçün nə taxıl, nə təzə şərab, nə zeytun yağı, nə mal-qaranızın, nə də qoyun-keçilərinizin balalarını qoymayacaq. Bütün şəhərlərinizi mühasirəyə alıb ölkənizdəki güvəndiyiniz möhkəm və hündür divarlarınızı tamamilə yerlə yeksan edəcəklər. Allahınız Rəbbin sizə verəcəyi ölkənin bütün şəhərlərini mühasirəyə alacaqlar” Qanunun Təkrarı 28: 49-52
Navuxodonosor Yerusəlimi ələ keçirdi, onu yandırdı, Süleymanın tikdiyi Məbədi dağıtdı. Sonra o, İsraillilərin əksəriyyətini sürgün edərək bütün Babil İmperiyasında yaydı. Yerusəlimdə yalnız kasıb İsraillilər qaldı. Musanın dediyi kimi oldu:
“Sizə yaxşılıq etmək və artırmaqdan Rəbb necə razı qalırdısa, sizi həlak etdiyi və yox etdiyi üçün də elə razı qalacaq. Mülk olaraq almaq üçün gedəcəyiniz ölkədən qoparılacaqsınız. Rəbb sizi dünyanın bu başından o biri başınadək bütün xalqların arasına səpələyəcək. Orada sizin də, atalarınızın da tanımadığı, ağacdan və ya daşdan düzəldilmiş yad allahlara sitayiş edəcəksiniz” Qanunun Təkrarı 28:63-64
İşğal və Babilə sürgün
Beləliklə, qırmızı xətt ilə qeyd edilən 70 il ərzində İsraillilər Vəd Olunmuş Torpaqdan uzaqda sürgündə yaşadılar.
Bundan sonra Fars imperatoru Kir Babilə qalib gəldi; Kir dünyanın ən böyük hökmdarı oldu. O, verdiyi əmr ilə İsraillilərə öz torpaqlarına qayıtmağa icazə verdi.
Fars İmperiyası zamanı öz Torpaqlarında yaşadılar
Hərçənd, onlar daha müstəqil deyil, möhtəşəm Fars İmperiyanın bir vilayəti idi. Bu, 200 il davam etdi (zaman xəttində çəhrayı rənglə qeyd olunur). Bu müddət ərzində Məbəd bərpa olundu (və İkinci Məbəd adlandırıldı); Əhdi-Ətiqin sonuncu peyğəmbərləri Allahın sözlərini xalqa çatdırırdı.
Daha sonra Böyük İsgəndər Fars İmperiyasına qalib gəldi və İsrailliləri öz İmperiyasının vilayəti etdi. Bu, daha 200 il davam etdi (göy xətt).
Yunan İmperiyasının tərkibində öz Torpaqlarında yaşadılar
Sonra Romalılar Yunan İmperiyasına qalib gəldilər və böyük Roma İmperiyası yarandı. İsraillilər indi bu İmperiyanın vilayəti idi (sarı xətt). Peyğəmbər İsa Məsih İsraildə bu vaxt yaşadı. Məhz buna görə İncildə bir çox yerdə Roma Hakimi və Roma əsgərləri xatırladılır. İsa Məsihin dövründə yəhudilərin üzərində Romalılar hökm sürürdülər.
Roma İmperiyası zamanı öz Torpaqlarında yaşadılar
Hərçənd, Babil hakimiyyətindən (b.e.ə. 600-cü il) başlayaraq İsraillilər (və ya yəhudilər) bir daha Davudun sülaləsi zamanı olduğu kimi müstəqil olmadılar. Onları başqa adamlar və başqa hakimiyyətlər idarə edirdi. Onlar hiddətlənərək İsa Məsihin ölümündən sonra Roma hakimiyyətinə qarşı inqilab etdilər. Müstəqillik uğrunda müharibə başladı. Lakin yəhudilər məğlub oldular. O vaxt Romalılar gəlib Yerusəlimi və İkinci Məbədi dağıtdılar; yəhudiləri qul əsarətinə salaraq sürgün etdilər və bütün Roma İmperiyasına yaydılar. Bu İmperiya çox böyük olduğuna görə yəhudilər bütün dünyaya yayıldılar.
B.e. 70-ci ilində Yerusəlim və Məbəd dağıdıldı, yəhudilər bütün dünyaya sürgün olundu. Təxminən 2000 il ərzində onlar məhz belə – dünyaya yayılmış, pərən-pərən düşmüş; özgə torpaqlarda qərib kimi yaşadılar. Musanın lənət sözləri yerinə yetdi:
“… Bu millətlər arasında nə sülhünüz, nə də rahatlığınız olacaq. Rəbb sizə orada ürəkqopması, ümidsizlik, gözləməkdən yorulan gözlər verəcək” Qanunun Təkrarı 28:65
Beləliklə, Musanın lənətləri yerinə yetdimi? Bəli, hər biri yerinə yetdi. İsraillilərə qarşı bütün lənətlər yerinə yetdi ki, qeyri-yəhudi olan bizlər bu sualı verək:
Bütün millətlər “Rəbb bu ölkəyə niyə belə etdi? Bu böyük qəzəb niyə alovlandı?” deyə soruşacaqlar.
O zaman deyəcəklər: “Çünki onları Misir torpağından çıxararkən atalarının Allahı Rəbbin onlarla bağladığı əhdi atdılar” (Qanunun Təkrarı 29:24-25).
Bu, bizim üçün vacib Əlamətdir. Biz peyğəmbərlərin xəbərdarlıqlarına ciddi yanaşmalıyıq, çünki bunlar bizə də aiddir.
Əlbəttə, bu tarixi icmal yalnız 2000 il əvvələ gedir. Musa (s) peyğəmbərin lənət və xeyir-dualarının bizə aidiyyətini burada oxuya bilərsiniz.
İsmail ilə baş verənlərə dair bir çox qarışıq sözlər var. Lakin 3500 il əvvəl Musa (s) peyğəmbər tərəfindən yazılmış Tövrat bu mövzunu aydınlaşdırmaqda kömək edir. Allah İbrahimə (s) xeyir-dua verərək nəslini dəniz kənarındakı qum qədər çoxaldacağı barədə vəd vermişdi (buraya baxın). Nəhayət, İbrahimin (s) iki arvadından iki oğlu oldu. Ancaq onların arasında baş verən rəqabətə görə İbrahim (s) Həcəri və İsmaili evdən uzaqlaşdırmağa məcbur oldu. Bu rəqabət iki mərhələdə baş verdi. Birinci mərhələ İsmailin dünyaya gəlməsindən sonra, İshaqın isə doğulmasından əvvəl oldu. Tövrat bu rəqabət, Allahın Həcəri müdafiə etməsi, ona görünməsi və İsmailə Öz xeyir-dua verməsi haqqında belə deyir:
“İbramın arvadı Sarayın uşağı olmurdu. Onun Həcər adında Misirli bir qarabaşı var idi. Saray İbrama dedi: «Bax Rəbb mənim bətnimi bağladı ki, uşağım olmasın. Qarabaşımla yaxınlıq et, qoy o mənim üçün uşaq doğsun». İbram Sarayın sözünə qulaq asdı. İbramın arvadı Saray qarabaşı Misirli Həcəri götürüb əri İbrama arvad olmaq üçün verdi; bu əhvalat İbram Kənan torpağında on il yaşadıqdan sonra baş verdi. İbram Həcərlə yaxınlıq etdi və Həcər hamilə oldu. Həcər hamilə olduğunu görəndə xanımına həqarətlə baxmağa başladı.
Saray İbrama dedi: «Mənim təhqir olunmağıma sən səbəb oldun. Mən qarabaşımı sənin qoynuna verdim, o da hamilə olduğunu görəndə mənə həqarətlə baxmağa başladı. Qoy səninlə mənim aramda Rəbb hökm etsin». İbram Saraya dedi: «Qarabaşını sənin ixtiyarına verirəm, ona nə istəyirsən, elə». Saray qarabaşı ilə sərt rəftar etməyə başladı və qarabaşı onun yanından qaçdı.
Rəbbin mələyi Şur yolundakı çöldə olan bulağın yanında onu tapdı. Mələk ondan soruşdu: «Ey Sarayın qarabaşı Həcər, haradan gəlib, haraya gedirsən?» Həcər dedi: «Mən xanımım Sarayın yanından qaçıram». Rəbbin mələyi ona dedi: «Xanımının yanına qayıt və ona tabe ol». Rəbbin mələyi sözünə davam etdi: «Sənin nəslini lap çoxaldacağam, çoxluğuna görə sayı-hesabı bilinməyəcək». Sonra Rəbbin mələyi ona dedi: «Bax sən hamiləsən, bir oğul doğacaqsan. onun adını İsmail qoyarsan, çünki Rəbb əziyyət içində fəryadını eşitdi.
…Həcər İbrama bir oğul doğdu və İbram Həcərdən olan oğlunun adını İsmail qoydu. Həcər ona İsmaili doğanda İbramın səksən altı yaşı var idi” (Yaradılış 16:1-11, 15-16).
Biz görürük ki, Həcər Rəbb ilə danışdığına görə peyğəmbər bir qadın idi. Allah Həcərə uşağın adını İsmail qoymağı tapşırdı və İsmailin nəsli barədə söz verərək dedi: «çoxluğuna görə sayı-hesabı bilinməyəcək». Beləliklə, Allah ilə görüşüb, Ondan vəd alandan sonra Həcər xanımının yanına qayıtdı və rəqabət müvəqqəti dayandırıldı.
Lakin 14 il sonra Saradan İshaq doğulanda rəqabət yenidən başladı. Tövrat bu barədə yazır:
“Uşaq böyüyüb süddən kəsildi. İshaqın süddən kəsildiyi gün İbrahim böyük bir ziyafət verdi. Sara gördü ki, Misirli Həcərin İbrahimə doğduğu oğlu ona gülür. Sara İbrahimə dedi: «Bu cariyəni və onun oğlunu qov. Bu cariyənin oğlu mənim oğlum İshaqla birgə varis olmayacaq». Bu iş İbrahimi çox narahat etdi, çünki İsmail də onun oğlu idi. Allah İbrahimə dedi: «Uşaqdan və cariyəndən ötrü narahat olma. Saranın sənə söylədiyi bütün sözlərə qulaq as, çünki İshaqdan törəyənlər sənin nəslin adlanacaq. Amma cariyənin oğlundan da bir millət törədəcəyəm, çünki o da sənin nəslindir».
İbrahim səhər tezdən qalxdı, çörək və bir tuluq su götürüb çiyninə qoyaraq Həcərə verdi. Uşağı da ona verib onu yola saldı. Həcər gedib Beer-Şeva çölündə dolaşdı. Tuluqda su qurtardı. O, oğlunu bir kolun altına qoydu. Sonra oradan bir ox məsafəsi qədər aralanıb uzaqda oturdu. «Oğlumun ölümünü görməyim» dedi və uşağın qarşısında oturub hönkür-hönkür ağladı.Allah uşağın səsini eşitdi. Allahın mələyi göylərdən Həcəri çağırıb dedi: «Sənə nə olub, Həcər? Qorxma, çünki uşağın oturduğu yerdən Allah onun səsini eşitdi. Qalx uşağı qaldır, onu qucağına götür. Mən ondan böyük bir millət törədəcəyəm». Allah Həcərin gözlərini açdı və o, bir su quyusu gördü. Gedib tuluğu su ilə dolduraraq uşağa içirtdi. Allah bu uşaqla idi. O böyüyüb, çöldə yaşamağa başladı və mahir oxatan oldu. O, Paran çölündə məskən saldı. Anası ona Misir torpağından bir arvad aldı” (Yaradılış 21:8-21).
Biz görürük ki, Sara (əvvəlcə onun adı Saray olub) daha Həcər ilə bir evdə yaşaya bilmədi və onun evdən getməsini tələb etdi. İbrahim (s) bunu etmək istəməsə də, Allah Həcərə və İsmailə (s) xeyir-dua verəcəyinə söz verdi. Doğrudan da, Allah Həcərlə yenə danışdı, onun gözlərini açaraq səhrada suyu göstərdi və İsmaildən (s) «böyük bir millət» törədəcəyini söz verdi.
Tövrat bu millətin böyüməsini göstərməkdə davam edir. Biz İbrahimin (s) ölümü vaxtı yenə İsmail (s) haqqında oxuyuruq.
“O (İbrahim), uzun ömür sürdü, qoca vaxtında son nəfəsini verərək ölüb əcdadlarına qoşuldu. Oğulları İshaq və İsmail onu Mamre qarşısında olan Maxpela mağarasında, Xetli Sohar oğlu Efronun tarlasında basdırdılar. O tarlanı İbrahim Xetlilərdən satın almışdı. İbrahim və arvadı Sara orada basdırıldı. Allah İbrahimin ölümündən sonra oğlu İshaqa xeyir-dua verdi. İshaq Beer-Laxay-Roidə yaşayırdı.
Saranın qarabaşı Misirli Həcərin İbrahimə doğduğu İsmailin nəsil tarixçəsi belədir. Doğulma sırasına görə İsmailin oğullarının adları belədir: İsmailin ilk oğlu Nevayot, Qedar, Adbeel, Mivsam, Mişma, Duma, Massa, Xadad, Tema, Yetur, Nafiş və Qedma; İsmailin oğulları bunlardır, kəndləri və obaları ilə birgə onların adları belədir. Onlar öz tayfalarının on iki başçısı idi. İsmail yüz otuz yeddi il ömür sürdü. O, ömrünü başa vurdu və ölüb əcdadlarına qoşuldu. İsmailin nəsilləri Xaviladan Şura qədər olan ərazidə məskən saldı. Şur Aşşura gedərkən Misirin qarşısındadır. Onlar qardaşlarının yaşadığı yerin qarşısında yerləşmişdi” (Yaradılış 25:8-18).
İsmail çox uzun ömür sürdü və onun oğulları 12 tayfa başçısı oldu. Allah vəd etdiyi kimi, İsmailə (s) xeyir-dua verdi. Bu gün ərəblər İsmail vasitəsilə İbrahimin nəsli olduğunu hesab edirlər.