Allahın “yeddi” sözündən istifadə etməsini Quranda dəfələrlə görürük. Məsələn, Talaq Surəsi (Surə 65 – Talaq) yazır:
“Yeddi göyü və yerdən də bir o qədərini yaradan Allahdır. Vəhy onların arasında ona görə nazil olur ki, Allahın hər şeyə qadir olduğunu və Allahın hər şeyi elmi ilə əhatə etdiyini biləsiniz”
Surə Talaq 65:12
Naba Surəsi (Surə 78 – Naba) yazır:
“Üstünüzdə yeddi möhkəm (göy) qurduq”
Surə Naba 78:12
Təəccüblü deyil ki, Məsihin gəlişinin vaxtı da “yeddi”lərlə verilib.
Peyğəmbərlər haqqında öyrəndikcə gördük ki, onları bir-birindən yüzlərlə il ayırsa da, onların peyğəmbərliklərinin mərkəzi mövzusu Məsih (= Xristos) olub. İnsani baxımdan onlar öz sözlərini bir edə bilməzdilər. Yeşaya peyğəmbər (s) kötükdən bitən Pöhrə barədə yazıb, Zəkəriyyə peyğəmbər (s) Pöhrənin İbrani adı Yhovşuva olacağını deyib. Bu ad Yunan dilində İesus, yəni İsadır. Məsih (= Xristos) adı İsa Məsihdən (s) 500 il əvvəl deyilmişdi. Bu peyğəmbərlik İncildə deyil, yəhudilərin Müqəddəs Kitabındadır. Yəhudilər bu gün də bu kitabı qəbul edib oxusalar da, onu dərk etmirlər.
Daniel peyğəmbər
İndi Daniel peyğəmbər (s) barədə danışaq. O, Babil sürgünü dövründə yaşayıb. O, həm peyğəmbər, həm də Babil və Fars hökmranlığı zamanı əzəmətli məmur olub. Aşağıdakı zaman xətti Daniel peyğəmbərin (s) yaşadığı vaxtı göstərir.
Daniel, Nehemya və digər peyğəmbərlər zaman xəttində
Bu kitabda mələk Cəbrayılın Daniel peyğəmbərə (s) söz söylədiyi yazılır. Bütün Müqəddəs Kitabda mələk Cəbrayıl yalnız Danielə və İsanın anası Məryəmə söz söyləyir. Beləliklə, biz onun sözlərinə xüsusi diqqət yetirməliyik. Mələk Cəbrayıl Danielə dedi:
“Hələ dua edərkən əvvəl görüntüdə gördüyüm insana bənzər mələk Cəbrayıl axşam qurbanı verilən vaxt cəld uçaraq yanıma gəldi. O, məni başa saldı və mənimlə danışıb dedi: «Ey Daniel! İndi mən gəldim ki, sənə müdriklik və dərrakə verim. Sənin duanın başlanğıcında Allah cavab verdi və mən də gəldim ki, onu sənə çatdırım, çünki Allah səni çox sevir. İndi isə sözüm barədə düşün və görüntünü bil.
Sənin xalqın və müqəddəs şəhərin üçün yetmiş dəfə yeddiillik dövr təyin olunub ki, qanunsuzluq bitsin, günah sona çatdırılsın, təqsirlər üçün kəffarə verilsin, əbədi ədalət gətirilsin, görüntü və peyğəmbərlik möhürlənsin, Ən Müqəddəs yer məsh edilsin. Bunu bil və anla: Yerusəlimi bərpa edib tikmək üçün verilən fərmanın çıxmasından məsh olunmuş hökmdara qədər yeddi yeddiillik dövr keçəcək. Altmış iki yeddiillik dövr ərzində Yerusəlim yenidən küçələr və xəndəklərlə tikiləcək, amma bu çətin vaxtlarda olacaq. Altmış iki yeddiillik dövrdən sonra məsh olunan həlak olacaq, amma bu, özü üçün olmayacaq. Gələcək hökmdarın xalqı şəhəri və Müqəddəs yeri viran edəcək. Onun sonu daşqın kimi olacaq. Müharibə sona qədər davam edəcək. Viranəliklər olacağına qərar verilib”
Daniel 9:21-26
Gördüyümüz kimi, bu, gələcək ‘Məsh olunmuş’ (= Xristos = Məsih burada gördüyümüz kimi) şəxs haqqında bir peyğəmbərlikdir. Mələk Cəbrayıl Məsihin gələcəyi vaxtı söylədi. Cəbrayıl dedi ki, “Yerusəlimi bərpa edib tikmək üçün verilən fərmanın çıxmasından” geri hesab başlanır. Danielə bu söz təxminən b.e.ə. 537-ci ildə verilmişdir. O, özü yaşayıb bu geri hesabın başlanğıcını görmədi.
Yerusəlimi bərpa edib tikmək üçün verilən fərmanın çıxması
Daniel (s) peyğəmbərdən təxminən yüz ilə sonra yaşamış və bu geri hesabın başlanğıcını görən Nehemya olub. O, Fars imperatoru Artaxşastanın saqisi olub və indiki İran ərazisində yerləşən Şuşan şəhərində yaşayıb. Yuxarıdakı zaman xəttində onun yaşadığı vaxtı görə bilərsiniz. O, öz Kitabında yazır:
Kral Artaxerxesin iyirminci ilində Nisan ayında … Padşah mənə dedi: “Nə istəyirsən?
Sonra göylərin Allahına dua etdim və padşaha cavab verdim: «Bu padşahın xoşuna gəlirsə və xidmətçiniz onun gözündə lütf tapıbsa, qoy məni atalarımın basdırıldığı Yəhudakı şəhərə göndərsin ki, imkan verim. yenidən qur.
Mən də ona dedim: “… Padşah meşəsinin qoruyucusu Asəfə bir məktubum ola bilər. O, məbədin, şəhər divarının və yaşayış yerinin tağının qapıları üçün şüa düzəltmək üçün mənə ağac verəcək. Mən işğal edərəmmi? Allahımın lütfkar əli mənə məxsus olduğuna görə padşah mənim istəklərimi yerinə yetirdi. Beləliklə, mən Fərat Qubernatorlarının yanına getdim və onlara padşahın məktublarını verdim …
Yerusəlimə getdim Nehemya 2: 1-11
Danielin peyğəmbərlik etdiyi “Yerusəlimi bərpa edib tikmək üçün verilən fərmanın çıxması” tarixçəsi burada qeyd olunur. Gördüyümüz kimi, bu, Fars Padşahı Artaxşastanın hakimiyyətinin iyirminci ilində baş verdi. O, tarixdə yaxşı tanınan şah olmuş, hakimiyyəti b.e.ə. 465-ci ildə başlamışdır. Beləliklə, onun hakimiyyətinin 20-ci ili b.e.ə. 444-cü ilə düşür. Cəbrayıl Daniel peyğəmbərə (s) bu barədə demişdi və geri hesabı başlamaq üçün bir əlamət vermişdi. Təxminən yüz il sonra Danielin peyğəmbərliyindən xəbərdar olmayan Fars imperatoru bu fərmanı verir. Beləliklə, Məsh olunmuş şəxsin – Məsihin gələcəyi vaxtın geri hesabı başlayır.
Sirli yeddilər
Cəbrayılın Daniel peyğəmbərə çatdırdığı xəbərdə “yeddi yeddiilliklər” və “altmış iki yeddiillik” qeyd olunur; bundan sonra Məsih gələcək. Beləliklə, ‘Yeddiillik’ nədir? Musanın (s) Tövratında yeddiillik dövrlər təsvir olunur. Hər 7-ci il torpaq gücünü itirməməsi üçün əkindən istirahət etməli idi. Beləliklə, ‘Yeddiillik’ 7 ildən ibarət olan bir dövrdür. Bunu nəzərə alsaq görəcəyik ki, fərmanın çıxmasından vaxtın geri hesabı iki hissəyə bölünür. Birinci hissə yeddi yeddiillik dövründən ibarətdir. Yəni 7*7=49 il. Yerusəlimin bərpası üçün bu qədər il tələb olundu. Bundan sonra 62 yeddiillik gəlir; cəmi 7*7+62*7 = 483 il. Başqa sözlə, Artaxşastanın fərmanının çıxmsından 483 il keçəndən sonra Məsih gələcək.
360 gündən ibarət olan il
Təqvimdə bir qədər düzəliş etməliyik. Qədimdə bir çox millətlər, eləcə də, peyğəmbərlər 360 gündən ibarət olan ili hesablayırdılar. Təqvimdə ilin uzunluğunu müəyyən etməyin bir neçə yolu var. Qərbin qəbul etdiyi təqvimdə bir il (günəş dövrü) 365.24 gün davam edir, Müsəlmanların qəbul etdiyi təqvimdə isə bir il 354 gündən (ayın dövrləri) ibarətdir. Daniel məhz 360 günlük illik təqvimdən istifadə edirdi. Beləliklə, 483 ‘360-günlük’ illər 483*360/365.24 = 476 günəş dövranına əsaslanan ildir.
Məsihin gəlişi ilinə qədər peyğəmbərlik edilib
Bu məlumat bizdə olandan sonra biz Məsihin gəlişinin tarixini hesablaya bilərik. B.e.ə. 1-ci ildən b.e. 1-ci ilinə keçid bir il hesablanır, çünki sıfır hesabı olan il olmayıb. Hesablama aşağıdakı cədvəldə verilir.
| Hesablamanın başlandığı il | b.e.ə. 444-cü il (Artaxşasta hakimiyyətinin 20-ci ili) |
| Müddət | 476 günəş dövranına əsaslanan il |
| Qərbi təqvimə görə gəlişinin ili | (-444 + 476 + 1) (‘+1’ çünki “0”-cı il yoxdur) = 33 |
| Gəlişinin ili | b.e.33-cü il |
Nazaretli İsa Yerusəlimə sıpanın üstündə daxil oldu. Bu günü xristianlar Pasxaya bir həftə qalmış axır bazar, ya şənbə günü bayram kimi qeyd edirlər. Həmin gün İsa Öz gəlişini bəyan etdi və yəhudilərin Məsihi kimi Yerusəlimə daxil oldu. Bu, b.e.33-cü ilində baş verdi.
Daniel və Nehemya peyğəmbərləri bir-birindən 100 il ayırır. Onlar şəxsən tanış deyildilər. Allah onlara peyğəmbərlik sözlərini verdi və Məsihin gəlişini gözləmək üçün vaxtın geri hesabını bildirdi. Daniel peyğəmbər Cəbrayıldan xəbər alandan təxminən 570 il sonra İsa bir Məsih olaraq Yerusəlimə daxil oldu. Bu, dəqiq yerinə yetirilmiş böyük bir peyğəmbərlikdir. Zəkəriyyə peyğəmbər də Məsihin adı barədə peyğəmbərlik etmişdir. Həqiqəti bilmək istəyənlərin hamısının Allahın işini görə bilməsi üçün bu peyğəmbərlər ecazkar peyğəmbərliklər etmişdilər.
Müqəddəs Kitabdakı bu böyük peyğəmbərliklər yəhudilərin Müqəddəs Kitabında yazılıb. Bunlar İncildə deyil. Bəs, nə üçün yəhudilər İsanı bir Məsih kimi qəbul etmirlər? Peyğəmbərliklər onların Kitabındadır! Aydındır ki, yəhudilər bu peyğəmbərliklərə inanmalıdır, halbuki bunların icrası tamamilə yerinə yetmişdi. Yəhudilərin Məsihi nə üçün qəbul etmədiklərini anlasaq, peyğəmbərlərin Məsihin gəlişinə dair söylədiklərində daha möhtəşəm həqiqətləri dərk etmiş olarıq. Bu məsələyə növbəti məqalədə nəzər salacağıq.